ကိုယ္ပိုင္စီးပြားေရးတည္ေထာင္ၾကမယ္ --- လက္လီအေရာင္းဆိုင္ေလးေတြ ဖြင့္ၾကမယ္ --- (၁)

လက္လီစီးပြားေရးစနစ္လို႔ ေျပာလိုက္တာနဲ႔ စာဖတ္သူတို႔ ရပ္ကြက္ထဲက ဆိုင္ေလး၊ ဆိုင္ႀကီးမွ စလို႔ စူပါမားကတ္ႀကီးေတြအထိ မ်က္မွန္းတန္းမိၾကမွာပါ။ ဒီေန႔ေခတ္မွာ အလြယ္တကူ ၀ယ္လို႔ရတာေရာ၊ သြားရလာရ လြယ္ကူတာေရာ၊ လူေနမႈအဆင့္အတန္းေတြ ျမင့္မားလာတာေတြေၾကာင့္ပါ စူပါမားကတ္ယဥ္ေက်းမႈတစ္ခု ျမန္မာျပည္မွာ စီးဆင္းေနပါၿပီ။ အဲဒီကေနတဆင့္ စာဖတ္သူမ်ားအတြက္ လက္လီအေရာင္းစနစ္ကေလးအေၾကာင္း တေစ့တေစာင္းတင္ျပလိုပါတယ္။

လက္လီအေရာင္းစနစ္ဆိုတာ

လက္လီအေရာင္းဆိုင္ေတြဆိုတာ ေနရာအတည္တက် သတ္မွတ္ထားၿပီး ကုန္စည္ေတြကို ေသသပ္က်နစြာ ထုတ္ပိုးေရာင္းခ်တဲ့ဆိုင္ေတြပဲျဖစ္ၿပီး စားသံုးသူမ်ားအေနႏွင့္ အလြယ္တကူ တိုက္႐ိုက္၀ယ္ယူႏိုင္ပါတယ္။ ဒါအျပင့္ လက္လီအေရာင္းစနစ္နဲ႔တြဲဖက္ၿပီး စားသံုးသူမ်ား အလိုရွိသည့္ ေနရာအေရာက္ ကုန္ပစၥည္းမ်ား ပို႔ေဆာင္ေပးတဲ့ ၀န္ေဆာင္မႈကိုလည္း ေပးပါတယ္။ လက္လီအေရာင္းဆိုတာက ဆိုင္ငယ္ေလးေတြကေန ေပၚေပါက္လာတဲ့ ေ၀ါဟာရတစ္ခုလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ လက္လီအေရာင္းစနစ္ဟာ Supply Chain မွာ အဆံုးသတ္သြားတယ္လို႔လည္း ဆိုၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ထုတ္လုပ္သူေတြက လက္လီအေရာင္းစနစ္ကို သူတို႔ရဲ႕ ျဖန္႔ျဖဴးေရးဗ်ဴဟာေတြမွာ မရွိမျဖစ္ပါရမယ့္၊ အေရးပါတဲ့ အေၾကာင္းအရာအျဖစ္လည္း သတ္မွတ္ထားၾကပါတယ္။

လက္လီအေရာင္းဆိုင္ေလးေတြဟာ လမ္းမေဘးမွာ ရွိေနတတ္ပါတယ္။ လူေနအိမ္ေျခေတြနဲ႔ နည္းနည္းပဲရွိၿပီး ဒါမွမဟုတ္ အိမ္ေျခေတြနဲ႔ ေ၀းတဲ့ေနရာေတြမွာ ဖြင့္ထားတတ္တဲ့ ဆိုင္ေတြကိုေတာ့ Shopping Mall ေတြလို႔ ေခၚၾကပါတယ္။ (ေနာက္မွ Shopping Mall ေတြအေၾကာင္း တင္ျပပါ့မယ္)၊ ဒီေန႔ေခတ္မွာေတာ့ ေစ်း၀ယ္ထြက္တာကို လိုအပ္တဲ့ အသံုးအေဆာင္ေတြ ၀ယ္႐ံုမွ်မကဘဲ စိတ္အပန္းေျဖဖို႔ရာ Window Shopping ပံုစံမ်ိဳးလည္း ထြက္တတ္ၾကျပန္ပါတယ္။

Retail ဆိုတဲ့အသံုးအႏႈန္းဟာ ျပင္သစ္စကားလံုး Retailler ဆိုတဲ့စကားမွ ဆင္းသက္လာၿပီး ျဖတ္၊ ညွပ္၊ ကပ္လို႔ အဓိပၸါယ္သက္ေရာက္ပါတယ္။ ပထမေတာ့ အဲဒီစကားလံုးကို နာမ္ (Noun) အျဖစ္နဲ႔ သံုးႏႈန္းၿပီး ေသးငယ္ေသာ ပမာဏကိုသာ ေရာင္းခ်တယ္လို႔ အဓိပၸါယ္ရွိပါတယ္။ ေနာက္ေတာ့မွ Dutch နဲ႔ German ဘာသာစကားေတြမွာလည္း Detailhandel ႏွင့္ Einzelhandel လို႔ သံုးႏႈန္းၾကပါတယ္။ လက္လီအေရာင္း စီးပြားေရး လုပ္ငန္းဟာ အရင္းအႏွီး နည္းပါးတဲ့သူေတြလည္း လုပ္ကိုင္ႏိုင္သလို အျမတ္အစြန္းလည္းရွိၿပီး မိမိစိတ္တိုင္းက် ခ်ဲ႕ထြင္ဖန္တီးႏိုင္တာမို႔ အားသာမႈမ်ား ရွိေနတဲ့ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းအမ်ိဳးအစားလည္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လက္လီစီးပြားေရးလမ္းေၾကာင္းထဲကို ေရာက္ဖို႔ ေအာက္မွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ အခ်က္ေလးေတြကို တစ္ခ်က္ခ်င္း စဥ္းစားၿပီး ျဖည့္စြက္လုပ္ေဆာင္လုိက္မယ္ဆိုရင္ ကိုယ္ပိုင္၀င္ေငြတစ္ခုကို ေကာင္းစြာဖန္တီးႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

လက္လီအေရာင္းစီးပြားေရးစတင္ႏိုင္မယ့္ အခ်က္ (၁၀) ခ်က္

တပိုင္တႏိုင္ ကိုယ္ပိုင္ လက္လီစီးပြားေရးလုပ္ငန္းလုပ္ခ်င္သူေတြရဲ႕ အိပ္မက္ဟာ အမွန္တကယ္ ျဖစ္ထြန္းလို႔ လာေနပါၿပီ. ကိုယ္ပိုင္စီးပြားေရးလုပ္ႏိုင္ဖို႔ကေတာ့ မွန္ကန္တဲ့ ေ႐ြးခ်ယ္မႈ၊ မွန္ကန္တဲ႔ အစီအစဥ္ေတြအျပင္ ရည္မွန္းခ်က္ ေကာင္းေကာင္းလည္း ထားႏိုင္ဖို႔ လိုပါတယ္။

၁။ သင့္ေတာ္တဲ့ စီးပြားေရးတည့္မတ္မႈပံုစံကို ေရြးခ်ယ္ပါ ---

ကိုယ္ပိုင္စီးပြားေရးလုပ္ေတာ့မယ္ဆိုရင္ လုပ္ငန္းထဲမွာ ပါ၀င္လုပ္ကိုင္မယ့္သူေတြကို အေသအခ်ာ ေနရာခ်ထားႏိုင္ဖို႔ လိုပါလိမ့္မယ္။ ေစ်း၀ယ္ထြက္ေပးမယ့္သူ၊ ထိုင္ေရာင္းေပးမယ့္သူ၊ ၀ယ္သူမ်ား အဆင္ေျပစြာ ၀ယ္ယူႏိုင္ေစရန္ ေထာက္ပံ့မႈ Supporting ေလးေတြ လုပ္ေပးမယ့္သူ၊ ၀ယ္ၿပီးသားပစၥည္းေတြကို ေနရာခ်ဖို႔ စနစ္တက် စီစဥ္ေပးမယ့္သူ စသည္ျဖင့္ လုပ္ငန္းအရြယ္အစားေပၚ မူတည္ၿပီး ကြဲျပားစြာ လိုအပ္ပါလိမ့္မယ္။ တခ်ိဳ႕ လုပ္ငန္းေတြမွာ ႏွစ္ေယာက္၊ သံုးေယာက္ပဲ လိုႏိုင္ေပမယ့္ တခ်ိဳ႕လုပ္ငန္းေတြမွာ HR အေရအတြက္ မ်ားျပားစြာ လိုအပ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလိုမွ မသတ္မွတ္ခဲ့ရင္ လုပ္ငန္းလည္ပတ္ေနစဥ္မွာ လူမႏိုင္တာတို႔၊ လုပ္ရကိုင္ရ အဆင္မေျပတာတို႔ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လုပ္ငန္းမစခင္ကတည္းက မွန္ကန္တဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ခ်မွတ္ႏိုင္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။

၂။ ဆိုင္နာမည္ေကာင္းေကာင္းေလး ေပးပါ ---
ကိုယ့္ဆိုင္ေလးရဲ႕ အမည္နာမကိုလည္း မိမိစိတ္ႀကိဳက္ျဖစ္ဖို႔ရယ္၊ စားသံုးသူေတြ အလြယ္တကူ ေခၚဆိုႏိုင္ၿပီး မွတ္မိႏိုင္ဖို႔ရယ္ ေရြးခ်ယ္ေပးႏိုင္ဖို႔ လိုပါတယ္။ (ေဗဒင္ေမးလို႔လည္း ဆိုင္နာမည္ေရြးခ်ယ္ႏိုင္သလို ဆိုင္းဘုတ္အေရာင္လည္း ႏွစ္သက္သလို ေရြးခ်ယ္ႏိုင္ပါတယ္.)

၃။ ဆိုင္္လိုင္စင္ေလွ်ာက္ပါ ---

ဆိုင္ဖြင့္လွစ္ရာတြင္ မိမိပိုင္ဆိုင္ေၾကာင္းမွန္ကန္ဖို႔အတြက္ သက္ဆိုင္ရာ ၿမိဳ႕နယ္ စည္ပင္သာယာ႐ံုးေတြ မွာ အမည္နာမ တင္သြင္းပါ။ (ျမန္မာႏိုင္ငံမွာေတာ့ လုပ္ေလ့ လုပ္ထ နည္းပါတယ္။)

၄။ ဘယ္လိုကုန္စည္ေတြ တင္ေရာင္းမွာလဲ ဆံုးျဖတ္ပါ ---

မိမိလက္လီအေရာင္းဆိုင္ေလးမွာ ဘာေတြတင္ေရာင္းမွာလဲ ေရြးခ်ယ္ပါ။ အဲဒါကို ရပ္ကြက္လူဦးေရ၊ လူေနမႈအဆင့္အတန္း၊ ၀င္ေငြရရွိမႈ၊ သံုးစြဲမႈေတြကို ေလ့လာသံုးသပ္ၿပီးမွ ေရြးခ်ယ္ဖို႔ လိုပါတယ္။ မိမိနဲ႔ ရင္းႏွီးကၽြမ္းက်င္ေသာ ကုန္စည္မ်ားကိုလည္း ေရြးခ်ယ္ၿပီး ေရာင္းႏိုင္ပါတယ္။ ဥပမာ- ေဆး၀ါးကၽြမ္းက်င္နဲ႔ ေက်ာင္းၿပီးထားတဲ့သူေတြက `ေဆးႏွင့္ စတိုး´ ဆိုၿပီး ဖြင့္လို႔ရသလိုေပါ့။ ေဆးဆိုင္ဖြင့္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေဆးဆိုင္ဖြင့္ခြင့္ လိုင္စင္ကို ေလွ်ာက္ထားဖို႔လည္း လိုအပ္ပါလိမ့္မယ္။

၅။ လုပ္ငန္းအစီအစဥ္ကို ေရးဆြဲပါ ---

လုပ္ငန္းႀကီးျဖစ္ေစ၊ လုပ္ငန္းေသးျဖစ္ေစ၊ စနစ္တက် လုပ္သည္ျဖစ္ေစ၊ မလုပ္သည္ျဖစ္ေစ လုပ္ငန္းအစီအစဥ္ကိုေတာ့ ေသခ်ာစြာ ေရးဆြဲဖို႔ေတာ့ လိုအပ္ပါတယ္။ ဘာေတြေရာင္းမယ္။ ဘာေတြ၀ယ္ရမယ္။ စရိတ္ဘယ္ေလာက္ရွိႏိုင္မယ္။ ကုန္လက္က်န္ေတြ မေလလြင့္ေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္မယ္။ ဘယ္အခ်ိန္ကေန ဘယ္အခ်ိန္အထိဖြင့္မယ္။ ဘယ္ေန႔ ပစၥည္းေတြ ထပ္၀ယ္မယ္။ အျမတ္ရာခိုင္ႏႈန္းကအစ ဘယ္ေလာက္သတ္မွတ္မယ္ စသည္ျဖင့္ လုပ္ငန္းအတြက္လိုအပ္ႏိုင္တဲ့ အစီအစဥ္မ်ားကို ေရးဆြဲထားဖို႔ လိုပါတယ္။

၆။ လိုက္နာရမယ့္ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းမ်ားကို ေလ့လာပါ ---

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ Customer rights လို႔ေခၚတဲ့ စားသံုးသူမ်ားအတြက္ အခြင့္အေရးေတာင္းဆိုမႈဟာ မတြင္က်ယ္ အေရးမပါေသးေပမယ့္ ေနာင္တစ္ခ်ိန္မွာ အေရးပါလာမွာပါ. ဒီေတာ့ လုပ္ငန္းရွင္က မိမိလိုက္နာသင့္တဲ့ စည္းမ်ဥ္း ဥပေဒမ်ားကို တတ္ႏိုင္သမွ် ေလ့လာထားဖို႔လည္း လိုအပ္ပါတယ္။

၇။ ေနရာေကာင္းေလးရွာပါ ---

လက္လီအေရာင္းဆိုင္က ကုန္စည္အမ်ားစုဟာ အေျခခံကုန္စည္မ်ားနဲ႔ ဆက္ႏြယ္လွ်က္ရွိတာမို႔ အကြက္အကြင္းေကာင္းတဲ့ ေနရာေလးမွာ ဖြင့္ႏိုင္ဖို႔လည္း လိုအပ္ပါတယ္။ မိမိဆိုင္ကို လူမ်ားမ်ား ခလုတ္တိုက္ႏိုင္တဲ႔ ေနရာေလးမွာ ဖြင့္ႏိုင္ရင္၊ သြားရ လာရလြယ္ကူတဲ့ ေနရာမွာ ဖြင့္ႏိုင္ရင္ ပိုလို႔ေတာင္ ေကာင္းပါတယ္။

၈။ လက္ကားဆိုင္ေတြကေန ေဖာက္သည္ယူပါ ---

မိမိလက္လီဆိုင္ေလးမွာ တင္ေရာင္းမယ့္ ပစၥည္းေတြကို လက္ကားဆိုင္ေတြက ၀ယ္ယူပါ။ လတ္ဆတ္ေသာ၊ ေစ်းႏႈန္းခ်ိဳသာေသာ၊ အေရအတြက္ မွန္ကန္ေသာ၊ အခ်ိန္နဲ႔တေျပးညီ ေရာင္းခ်ေပးႏိုင္ေသာ လက္ကားဆိုင္မ်ားမွ ၀ယ္ယူျခင္းျဖင့္ မိမိအတြက္ အက်ိဳးအျမတ္ေကာင္းေတြ ရႏို္င္ပါတယ္။

၉။ ဆိုင္ရဲ႕ မူ၀ါဒကို ခ်မွတ္ပါ ---

မိမိလက္လီဆိုင္ေလးရဲ႕ မူ၀ါဒကိုလည္း အရပ္ေဒသ၊ အေျခအေန ကာလံ ေဒသံနဲ႔အညီ ခ်မွတ္ထားပါ။ ဥပမာ -- တခြန္းဆိုင္၊ ၀ယ္ၿပီးပစၥည္း ျပန္မလဲပါ။ သူမ်ားထက္ေစ်းမ်ားေနလွ်င္ ေငြျပန္အမ္းမယ္ စသည္ျဖင့္ ခ်မွတ္ထားႏိုင္ပါတယ္။

၁၀။ သတင္းျဖန္႔ပါ ---

ဆိုင္သစ္ဖြင့္ပြဲ လုပ္တာတို႔၊ မိမိဆိုင္မွာ ၀ယ္ေနက် စားသံုးသူမ်ားမွ တဆင့္ မိမိဆိုင္ကို လူပိုသိေအာင္ လုပ္တာတို႔၊ ပစၥည္းမွန္၊ ေစ်းမွန္ေရာင္းတာကို ေပၚလြင္ေအာင္လုပ္တာတို႔၊ အေရာင္းျမွင့္တင္ပြဲ Sales Promotion ေတြ လုပ္တာတို႔ စသည္ျဖင့္ ကိုယ့္အတြက္နဲ႔ကိုယ္၊ ကိုယ့္အထြာနဲ႔ကိုယ္ သင့္ေတာ္သလို သတင္းျဖန္႔ပါ.

ဒီလိုဆိုရင္ျဖင့္ မိမိလုပ္လိုတဲ့ လက္လီစီးပြားေရးလုပ္ငန္းေလးတစ္ခုကို စတင္ႏိုင္ၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။
ဆက္လက္တင္ျပပါဦးမယ္။